O nauczycielach, wyobrażeniach i dylematach.

Kadr z filmu "Stowarzyszenie Umarłych Poetów"
Źródło: Filmweb

Lubiliście swoich nauczycieli?

Od wczoraj ciągle myślę o odpowiedzi na to pytanie. Nie jest oczywista.

Mam wrażenie, że moje pokolenie miało bardzo skrajne wyobrażenia o zawodzie nauczycieli. A może to nie całe pokolenie, tylko ja i grupka podobnych mi osób? W każdym razie z jednej strony było to wyobrażenie idealistyczne, romantyczne, bazujące na filmach takich jak "Młodzi gniewni" czy "Stowarzyszenie Umarłych Poetów". Chcieliśmy, żeby uczyły nas takie charyzmatyczne jednostki. Czasem poszczęściło nam się i faktycznie trafiliśmy na wyjątkowego nauczyciela. Dla mnie taką osobą jest na pewno Aleksandra Klęczar. Niewiele brakowało, żebym poszła studiować filologię klasyczną, zainspirowana jej przykładem. Wiem, że dla wielu osób takim charyzmatycznym nauczycielem, którego wspomina się po latach, jest... mój własny tata, Tadeusz Pawłowski. Mnie samej oczywiście ciężko było oceniać obiektywnie tatę jako nauczyciela, ale widziałam, jak zawsze mu zależało na tym, co robił, jak się angażował jako wychowawca i nauczyciel. Jego uczniowie odwiedzali go w domu, do tej pory utrzymują z nim kontakt.

Z drugiej strony było choćby Pink Floyd i "We don't need no education" (może to i było parę lat wcześniej, ale my też tego słuchaliśmy), i jeszcze gorsze skojarzenia. Dość wspomnieć, że niektórzy przekręcali nazwę naszej szkoły tak, by kojarzyła się z nazwą pobliskiego zakładu psychiatrycznego... Bam bam bam, szkoła-szpital-więzienie, wszyscy czyhają na naszą wolność i niezależność! Ta nauczycielka, która na dzień dobry zapowiedziała klasie, że mają zapomnieć wszystko, czego do tej pory dowiedzieli się na temat nauczanego przez nią przedmiotu. Ta nauczycielka, która próbę podjęcia dyskusji typu "Nie do końca mogę się zgodzić..." ucinała krótko: "A to bardzo nam przykro". To uczące kuriozum, które w przypływie furii wykrzykiwało hasła w stylu "Jesteś niedorozwinięta!" lub "Bo zaraz wybiję tobą drzwi!". Celowo nie podaję nazwisk, bo nie piszę tego po to, by szkalować te osoby. Po prostu - byli tacy i tacy. A w tym wszystkim my, przekonani, że jesteśmy jedyni na całym świecie i każdy z nas zasługuje na to, by go traktować wyjątkowo i indywidualnie, a jak nie, to... "Teachers! Leave them kids alone!".

Pink Floyd "Another brick in the wall"
Źródło: Youtube 

Dziś jestem panią po trzydziestce. Moja nadal bardzo nastoletnia i idealistyczna wizja zawodu nauczyciela ściera się ze świadomością, że w tym momencie wiekowo i mentalnie bliżej mi jednak do nauczyciela niż do ucznia. Czytam, co piszą młodzi nauczyciele na temat wykonywanej przez siebie pracy i jestem w stanie sobie wyobrazić siebie na ich miejscu.

Mogę zresztą odwołać się do własnych, skromnych doświadczeń w uczeniu. Miałam taki epizod w życiu, bardzo miło go wspominam. Nie zapomnę nigdy jednego chłopca, nazwijmy go Tomek. Od początku krnąbrny, trudny, nastawiony na nie. Wszystko zmieniło się w dniu, kiedy dałam im pewne zadanie. Tak w skrócie, mieli przedstawić graficznie swoje zalety i wady. Okazało się, że na rysunku Tomka są tylko i wyłącznie wady, i jest ich mnóstwo... Ten rysunek był wstrząsający. Pamiętam, jak gorączkowo szukałam słów, jak przekazać temu dzieciakowi, że wcale nie jest taki zły, za jakiego siebie uważa. Poradziłam sobie z drobną pomocą Jona Bon Joviego ;) Od tamtej pory Tomek był zupełnie innym chłopcem, chyba najmilszym w całej grupie. Serio, pomyślałabym, że przesadzam z tym opisem, gdybym tego osobiście nie doświadczyła.

Pamiętam też innego chłopca, którego bardzo starałam się nie skrzywdzić. Nazwijmy go Łukasz. Wiedziałam o jego trudnej sytuacji rodzinnej i o tym, że czuje się odrzucony przez grupę. Nie mogłam jednak całkowicie zignorować faktu, że Łukasza kompletnie nie interesowało, co miałam im do przekazania. Traktując go bardziej ulgowo niż resztę grupy, zrobiłabym krzywdę i jemu, i tym pozostałym dzieciom, które się choć trochę starały.

Myślę sobie teraz o tych moich nauczycielach, niektórych niewiele starszych wówczas niż ja w tej chwili (albo i młodszych) i o tym, że oni w każdej klasie mieli przynajmniej jednego takiego Tomka, i przynajmniej jednego takiego Łukasza, i przynajmniej jedną taką idealistyczno-buntowniczą Martynę, i na nich wszystkich każdego dnia musieli mieć siłę. Podczas wykonywania pracy, którą czasem docenialiśmy, a czasem nie, a która nigdy nie była dostatecznie wynagradzana.

To akurat wiedziałam nawet jako nastolatka. Zawsze uważałam, że byłoby lepiej, gdyby praca nauczyciela była czymś, o czym można marzyć. Jednym z tych prestiżowych zawodów, do wykonywania którego jest zawsze mnóstwo chętnych. Gdyby tak słowa "Obyś cudze dzieci uczył" nie były przekleństwem, a serdecznym życzeniem! Wtedy nas, nasze dzieci uczyliby ludzie pełni pasji.

Dlaczego nie? 

Bo się nie należy? Bo za krótki czas pracy? Po pierwsze to mit, co już wykazały wyliczenia osób lepiej niż ja znających temat. Po drugie, wiecie. Raz na jakiś czas muszę się przejść do endokrynologa. Wizyta wygląda tak, że siedzę sobie u miłej pani doktor jakieś 5 minut, pokazuję wyniki, miła pani dr stwierdza, że jest fajnie, nie zmieniamy dawki, wypisuje mi receptę, żegnam się i wychodzę. Zostawiam w kasie 110 zł, tak jak każdy inny pacjent. Nikt z tym nie dyskutuje, doceniamy pracę lekarzy specjalistów. Nauczyliśmy się doceniać pracę grafików, fotografów, twórców stron internetowych, specjalistów od PR, nie liczymy im czasu pracy z zegarkiem w ręku. Skąd takie opory przed docenieniem pracy nauczycieli?

Strajk pokazał, że nauczyciele są potrzebni. Pokazał jak mało co. Jeden dzień bez lekcji i nagle paraliż, panika, nie ma co zrobić z dziećmi w domu, nie ma komu przygotować dzieci do egzaminów. Współczuję szczerze osobom, które ta sytuacja dotknęła, ale jednocześnie przybijam piątkę strajkującym nauczycielom. Wiedzieli, jak zwrócić na siebie uwagę.

Nauczycielom należy się porządna wypłata nie za te odmieniane przez wszystkie przypadki 18 godzin pracy, tylko za to, że uczą nasze dzieci. Tych przyszłych ludzi sukcesu, lekarzy, programistów, pracowników korporacji, którym nawet do głowy nie przyjdzie, że mogliby też być nauczycielami... Prawda?