Drugie dziecko - pytania i odpowiedzi.

Fot. https://www.maxmodels.pl/fotograf-landscaper.html

Tydzień temu zostawiłam Was z sensacyjną wiadomością ;) Bez obaw, nie zamierzam poprzestać na tym jednym zdaniu. Myślę, że będę tu nawet dość często wspominać o mojej ciąży, w końcu jest to w tej chwili jeden z najważniejszych elementów mojego życia. Dzisiaj postaram się odpowiedzieć Wam na te pytania, które najczęściej pojawiają się ostatnio w moich rozmowach.

Dlaczego drugie dziecko?

Śmiać mi się chce, kiedy wspominam sobie, jak wyglądały moje rodzinne plany jeszcze kilka lat temu. Przede wszystkim, nie zamierzałam mieć dzieci. W ogóle. Żadnych. Uważałam, że nie nadaję się na matkę i że na pewno zrujnowałabym mojemu dziecku życie. Jak wiadomo, to się zmieniło. Potem jednak wszyscy pytali, kiedy planujemy mieć drugie dziecko, a ja za każdym razem odpowiadałam konsekwentnie, że nie planujemy. Robert miał być jedynakiem. Nie chciałam przeżywać porodu jeszcze raz. Ale był też inny powód. Bałam się, że dwoje moich dzieci nie będzie umiało ze sobą żyć. Znałam kilka rodzeństw, których wzajemne relacje przebiegały dość dramatycznie. Nie chciałam tego dla Roberta.

Dlaczego to się zmieniło? Obserwowałam Roberta, obserwowałam inne dzieci, czytałam również teksty pisane przez autorki, które mają dwójkę dzieci. Dotarło do mnie, jak bardzo dziecko potrzebuje tego stałego kontaktu z drugim dzieckiem w zbliżonym wieku. Nie jestem w stanie zapewnić mu tego kontaktu w inny sposób. W naszej okolicy nie ma takich małych dzieci. Znajomi, owszem, mają dzieci, ale wiecie, jak ciężko czasem się umówić ze znajomymi, zwłaszcza mieszkającymi w innej miejscowości? A to brak czasu, a to choroby... Braciszek lub siostrzyczka będzie w pobliżu przez cały czas, niezależnie od planu dnia i od stanu zdrowia. Tej bliskości nie da się w żaden sposób zastąpić.

Pomyślałam sobie, że nawet jeśli moje dzieci będą się ze sobą kłócić, to jednak spędzą też ze sobą mnóstwo wartościowych chwil. Nie chcę im tego odbierać.

Jak się czuję?

Szczerze mówiąc, w tej chwili okropnie ;) Nie tylko mężczyźni umierają na katar, mnie też się to zdarza. A już w ciąży ten katar jest szczególnie uciążliwy. Natomiast jeśli chodzi o dolegliwości ciążowe - to po prostu ich nie mam. Serio, gdyby nie brak okresu i rosnący brzuch, mogłabym nawet zapomnieć, że w ogóle jestem w ciąży. Poranne mdłości miałam dokładnie raz. Przez jakieś dwa-trzy tygodnie borykałam się za to z zupełnym brakiem apetytu. Uwierzcie mi, to nic przyjemnego. Chcesz zrobić obiad dla całej już teraz czteroosobowej rodziny i musisz wybierać z krótkiej listy potraw, od których Cię nie odrzuca. Na szczęście apetyt już mi wrócił.

Mogę powiedzieć, że spełniło się moje marzenie o drugiej ciąży pozbawionej trosk, z którymi borykałam się za pierwszym razem. Jestem w domu z Robertem, spokojnie robię swoje, nie mam żadnych szczególnych zmartwień. Pomimo tego, że przecież mam...

Hashimoto - a co to?

Choroba Hashimoto, w dużym skrócie, to autoimmunologiczne zaburzenie pracy tarczycy. W gruczole pojawia się stan zapalny, który konsekwentnie niszczy tarczycę i w efekcie doprowadza do osłabienia kondycji całego organizmu. Dochodzi do zaburzeń pracy serca, problemów z płodnością i regularnością miesiączek, pogarsza się stan skóry i włosów.

Pierwsze objawy choroby Hashimoto to m.in.: uczucie ciągłego przemęczenia, spadek nastroju, niespodziewane przybieranie na wadze, zawroty głowy, bóle mięśni i stawów, bolesność szyi. 

A można też nie mieć żadnych objawów i bardzo się zdziwić informacją o chorobie. Jak ja.

Poważnie, gdyby nie rutynowe badania krwi zlecone na krótko przed potwierdzeniem ciąży, nie przyszłoby mi nawet do głowy, że z moim organizmem może być coś nie tak. Jestem naprawdę wdzięczna mojej lekarce, że zdecydowała się zlecić tak na wszelki wypadek badanie poziomu TSH. Gdyby nie ona, dowiedziałabym się o chorobie dobre kilka tygodni później.

W chwili obecnej moje wyniki są już prawidłowe, ale nadal zażywam lekarstwa. Nie odczuwam żadnych dolegliwości. Jestem świadoma tego, że muszę być ostrożna. Choroba Hashimoto znacząco zwiększa ryzyko poronień. Wierzę jednak, że wszystko będzie dobrze. Choroba została wcześnie wykryta i udało się szybko zareagować.

A wracając do tematu ciąży - chłopiec czy dziewczynka?

Jeszcze nie wiem! Pewnie na najbliższym badaniu USG uda się już dostrzec cechy charakterystyczne dla jednej lub drugiej płci. Pamiętam, że Robert okazał się być Robertem właśnie w trzynastym tygodniu ciąży. Choć tak naprawdę dopiero w szesnastym tygodniu można stwierdzić z całą pewnością, jaka jest płeć dziecka. Przyznam, że nie mogę się już doczekać. Bardzo przyzwyczaiłam się do tego, że myślę o moim dziecku jako o osobie konkretnej płci. Ta niepewność jest dla mnie teraz trochę dziwna.

Przyznam, że chciałabym, żeby tym razem to była dziewczynka :) Mamy już od dawna wybrane dla niej imię. Zasypiam, wyobrażając sobie, jak mój duży, dzielny synek opiekuje się swoją malutką siostrzyczką. Ale prawda jest taka, że dostrzegam mnóstwo zalet bycia mamą chłopca i właściwie nie miałabym nic przeciwko, żeby to było dwóch chłopców. Dwóch braci. 

Czy zamierzam nadal karmić Roberta piersią?

A czemu nie? Jeśli tylko będzie chciał. 

Darujcie, że tak często piszę o karmieniu piersią, ale też temat ten wraca do mnie jak bumerang. Wierzę, że im więcej będzie się pisało o aktualnej wiedzy na temat karmienia piersią, tym szybciej dotrze do ludzi, że nie ma absolutnie żadnych przeciwwskazań, by karmić piersią nawet kilkuletnie dziecko.

Na samym początku ciąży miałam wrażenie, że nasza droga mleczna z Robertem właśnie dobiega końca. Ewidentnie się nie najadał, był marudny i nerwowy. Uznałam to za objaw zanikającego pokarmu. Potem jednak dotarło do mnie, że dni mijają, a ja nadal mogę karmić. Sytuacja wróciła do normy.

Robert nie jest uzależniony ode mnie i mojego mleka. Już prędzej ja od niego ;) Ostatnio wytrzymał cały dzień beze mnie. Nakarmiłam go tylko wcześnie rano. Nawet zasnął wieczorem bez mojej pomocy. Jedyny problem polegał na tym, że pierś spuchła mi jak bania i musiałam dwukrotnie odciągać pokarm. 

Mleko matki jest niezwykle wartościowym pokarmem nawet dla dorosłego człowieka. Podaje się je np. sportowcom. Karmienie nieco starszego dziecka nie oznacza przecież, że trzeba je karmić piersią ciągle, o każdej porze i w każdym miejscu. To może być nawet raz dziennie. Albo i rzadziej.

Jak zwykle przy tym temacie odsyłam do mojej ulubionej Hafiji. Nigdzie indziej nie dowiecie się tak wielu przydatnych rzeczy o karmieniu piersią.

Czy się boję?

Jasne, że tak. To nie są jakieś wielkie obawy, nie jestem przecież już nowicjuszką. Wiem, że sobie poradzę.

O części moich obaw pisałam w poprzednim tekście. Ale jeśli miałabym uczciwie odpowiedzieć na pytanie, czego obawiam się najbardziej, to powiedziałabym, że... zmian.

O tym, że moje życie zmieniło się bardzo po urodzeniu Roberta, pisałam już nieraz - na przykład tutaj albo tutaj :) Ale prawda jest taka, że udało mi się w tym wszystkim zachować sporo z dawnej siebie. Nadal realizowałam swoje pasje, nadal miałam czas tylko dla siebie, na swoje rozmyślania, a nawet na zabawę. Obawiam się, że z dwójką dzieci już tak lekko nie będzie. Że teraz już będę tylko i wyłącznie mamą. Tą mamą, która zdążyła ogolić tylko jedną nogę (na szczęście mam jasne owłosienie i właściwie go nie widać). Tą mamą, która zasnęła w trakcie pytania o to, co robi w wolnym czasie. 

Obawiam się tego bardziej niż w pierwszej ciąży, bo już w jakimś sensie sprawdziłam się w roli mamy i wiem, jak cenne były dla mnie te mniejsze i większe odskocznie od codzienności pełnej pieluch. Jestem jednak dobrej myśli. Radzę sobie z jednym dzieckiem, poradzę sobie i z dwoma :)

Jeśli chcielibyście mnie jeszcze o coś zapytać lub podzielić się własnymi odczuciami - zapraszam do dyskusji :)

To nie pierwszy krok jest najtrudniejszy.

Pamiętam tę chwilę, jakby to było wczoraj.

Siedziałam w pobliżu kamieniołomu przy kościele św. Józefa i czekałam, aż zacznie się Msza św., a po niej ruszymy w drogę. To był ciepły, spokojny wieczór. Choć spodziewałam się tłumu ludzi, w tamtej chwili byłam sama, sama ze swoimi myślami i z obawami, których tym razem miałam naprawdę sporo.

W jakimś przebłysku geniuszu zdjęłam z nóg nowe, śliczne, zdobyte specjalnie na tę okazję buty i założyłam moje stare, wysłużone trapery, które miałam przy sobie tak na wszelki wypadek. To była chyba moja najlepsza decyzja. Zimno mi się robi na samą myśl o tym, że miałabym wyruszyć w długą i niełatwą trasę w nowych, niewypróbowanych butach. Najpewniej po prostu nie ukończyłabym trasy, nie przeszłabym nawet połowy.

Bałam się bardziej niż za pierwszym razem. Kiedy rok wcześniej wyruszałam po raz pierwszy w Ekstremalną Drogę Krzyżową, wiedziałam, że porywam się na coś odważnego i nie do końca rozsądnego, nie wiedziałam jednak dokładnie, jak będzie i co mnie czeka. Za drugim razem wiedziałam bardzo dobrze. Wiedziałam, że jeszcze tej nocy będę bardzo zmęczona i będą mnie bolały nogi, a droga będzie dłużyć się w nieskończoność. Wiedziałam, że dotrę do celu już w pełnym słońcu dnia, że będę leczyć obtarcia i skaleczenia, że będę zasypiać na siedząco, a moje ciało jeszcze przez kilka dni będzie odreagowywać trudy tej nocy.  

Pamiętam też tę pierwszą drogę.

To był ten specyficzny czas w moim życiu. Z jednej strony byłam świeżo i intensywnie zakochana, z drugiej strony ciągle jeszcze leczyłam rany po wyjątkowo bolesnym rozstaniu (dla przypomnienia: "Czego nauczyła mnie najgorsza chwila w życiu?"). Nasz początkujący związek napotykał na tym etapie na same trudności i przeszkody. Byłam bardzo krucha i niepewna, ale też  - niemal instynktownie - moja gorliwość religijna tylko wzrosła. Kiedy dowiedzieliśmy się, że w nocy z 3 na 4 kwietnia 2009 wyrusza pierwsza Ekstremalna Droga Krzyżowa z Krakowa do Kalwarii Zebrzydowskiej, nie zastanawialiśmy się długo. Zdecydowaliśmy, że pójdziemy. Ofiarujemy te wszystkie trudności, których doświadczamy.

Dużo osób odradzało mi tę trasę. Mówili, że to jest droga dla sportowców, dla osób, które regularnie trenują. Sama wiedziałam dobrze, że nigdy wcześniej nie przeszłam tak długiej trasy w ciągu jednej doby. Mój dotychczasowy rekord to było zaledwie dwadzieścia kilka kilometrów i to z licznymi przerwami i postojami. Teraz miałam do przejścia 45 kilometrów. Wiedziałam, że będzie ciężko, ale czułam też, że to jest wykonalne. Wystarczy przecież stawiać jedną nogę przed drugą. I tak do końca...

Pamiętam księżyc, który był tej nocy niesamowity - wielki i czerwony, towarzyszył nam przez większość trasy. Pamiętam też niezwykłe, głębokie rozważania poszczególnych stacji Drogi Krzyżowej. Między jedną stacją a drugą było kilka kilometrów do przejścia, i cały ten czas wypełniony był rozmyślaniami. Pamiętam też, że choć z założenia droga miała być indywidualnym przeżyciem, to jednak tak ważne było, że przeszliśmy ją we dwoje, ja i mój nowy chłopak, który dziś jest moim mężem. Pamiętam podziw, szacunek i wzajemne wsparcie. Byliśmy w tym razem - i jesteśmy nadal.

Za drugim razem jest trudniej.

Za drugim razem już wiesz. To, co wcześniej tylko sobie wyobrażałaś, jest teraz dla Ciebie zupełnie rzeczywiste. Każdy kilometr na Twojej drodze niesie ze sobą pamięć o tych wszystkich kilometrach, które już przeszłaś i które jeszcze masz do przejścia. Już nie słuchasz opowieści o bólu, zastanawiając się, czy dasz radę go wytrzymać. Teraz sama znasz ten ból, przeżyłaś go na własnej skórze.

Za drugim razem będą Cię oceniać. Pierwsza droga mogła być jeszcze błędem, zbyt pochopnym oszacowaniem własnych sił i możliwości. Nikt nie może Ci zarzucić, że próbowałaś. Jednak, gdy decydujesz się wyruszyć w tę samą drogę jeszcze raz, to tak naprawdę jest to też Twoja deklaracja: wiem, że zrobiłam dobrze! Wiem, że potrafię! Nikt nie zdecydowałby się na to samo doświadczenie jeszcze raz, jeśli nie uważałby, że sobie poradzi.

Będą zatem tłumaczyć Ci, co zrobiłaś źle za pierwszym razem. Będą poddawać w wątpliwość, czy naprawdę bycie piechurem to w Twoim przypadku dobry pomysł. Będą starali się pomóc Ci wyeliminować błędy, które popełniłaś za pierwszym razem. Dopiero teraz dowiesz się, że popełniłaś ich aż tyle. Wcześniej nie widzieli sensu, by Ci o tym mówić. Przecież już przeszłaś drogę, już masz to za sobą. A Ty nagle decydujesz, że wpakujesz się w to samo jeszcze raz!

Będą oczekiwać od Ciebie, że wyciągniesz wnioski z doświadczeń pierwszej drogi i za drugim razem poradzisz sobie lepiej. I będą się dziwić, że jednak nadal nie wszystko jest idealnie. To nie postarałaś się o lepsze buty? Nie pamiętałaś, że trzeba równomiernie rozłożyć siły?

Będziesz mierzyć się z własnymi obawami i z obawami innych osób. I sama wiesz najlepiej, z czym jeszcze. Ale wiesz też dobrze, że...

Ból i obawa to nie wszystko.

Pamiętasz też cudowne, głębokie przeżycie, którego warto jeszcze raz doświadczyć. Pamiętasz satysfakcję, radość, piękno. Pamiętasz to niezwykłe szczęście, gdy wiesz już, że wszystko się udało. Pamiętasz bliskość i miłość. Jesteś pełna obaw, ale też podekscytowana, nie możesz się doczekać tego niezwykłego wachlarza cudownych i męczących przeżyć, które pamiętasz tak dobrze, a mimo to jesteś gotowa na więcej.

Mówiono mi nieraz, że o bólu zapomina się łatwo i szybko. Czy ja wiem?  Ja nie zapominam. Może to taka moja specyfika, że po prostu pamiętam o wszystkim. Ale ból to tylko część tej niezwykłej drogi, to tylko jeden z jej aspektów, istotny, ale nie najistotniejszy.

Najważniejsza jest miłość. I czekanie. I to, co najpiękniejsze i najważniejsze przyjdzie na samym końcu, po wielkim, ale satysfakcjonującym wysiłku.

Dlatego pełna obaw, ale przede wszystkim szczęśliwa i podekscytowana wyruszam po raz drugi w najbardziej niezwykłą drogę mojego życia, jeszcze bardziej wyjątkową niż te nocne wyprawy sprzed lat.

Jestem w drugiej ciąży.  

O płaczu dziecka.

" - Mamo, a my dużo płakałyśmy, jak byłyśmy małe?

- Wyście w ogóle nie płakały! Jak tylko którejś z Was zdarzyło się zapłakać, od razu odnajdowaliśmy z ojcem przyczynę i reagowaliśmy."

Tak, to opowieść o moim dzieciństwie, w którą przestałam wierzyć, kiedy sama zostałam mamą :) Kiedy staliśmy się z mężem regularnymi uczestnikami dwuosobowego teleturnieju Zgadnij, czemu dziecko płacze?, w którym nagrodą była za każdym razem błogosławiona cisza, szybko dotarło do nas, że przez najbliższe miesiące-lata tak po prostu będzie. Mały będzie wybuchać od czasu do czasu rozpaczliwym szlochem, a my będziemy zgadywać: czy to kolka? A może zęby idą? A może jest zmęczony? Może znowu zgłodniał?

Różne odcienie płaczu.

Kolejna rzecz, którą musiałam zweryfikować po urodzeniu dziecka, to było przekonanie, że będę wiedziała. Z informacji, które posiadałam przed porodem wynikało, że mama ma w głowie specjalny radar, za pomocą którego rozpoznaje, co oznacza konkretny rodzaj płaczu dziecka. Cóż, urodziłam i nic takiego mi nie wyrosło.

Oczywiście, w jakimś zakresie da się to rozróżnić. Dziecko, które się właśnie obudziło płacze zupełnie inaczej niż dziecko, które spadło z łóżka (ten płacz jest straszny!). Dziecko, które jest zmęczone i senne zachowuje się w bardzo specyficzny sposób. Oprócz płaczu zazwyczaj są też inne objawy, które pozwalają określić, co dziecku dolega. Łatwo stwierdzić, czy jest głodne, czy jest mu za gorąco, czy trzeba je przebrać. Mimo wszystko, ocenianie przyczyny na podstawie samego płaczu to nieraz zupełna zgadywanka.

Dlaczego dziecko płacze?

Podstawowa przyczyna jest chyba oczywista dla każdego, ale czasem mam wrażenie, że trzeba ją ludziom tłumaczyć. Mam to wrażenie za każdym razem, gdy słyszę, że dziecko "terroryzuje", "wymusza płaczem", "jest niegrzeczne".

Dziecko płacze, bo to jego pierwszy i przez długi czas jedyny sposób komunikowania się.

Wyobraź sobie, że w wyniku jakiegoś wypadku czy choroby nie możesz mówić, nie masz kontroli nad ruchami, a jedyny sposób, w jaki możesz zakomunikować innym, że coś Ci dolega lub że czegoś potrzebujesz, to głośny krzyk. Wyobrażasz sobie? Chcesz coś zjeść - musisz krzyknąć. Chcesz do toalety - musisz krzyknąć. Swędzą Cię plecy, nie możesz się podrapać - musisz krzyknąć. Światło Cię razi, chcesz, żeby ktoś je zgasił - musisz krzyknąć. Coś Cię boli - krzyczysz.

To mówisz, że nie będziesz tego nadużywać?

Dziecko jeszcze nie wie, że można cierpieć w milczeniu. Kiedy odczuwa potrzebę, to ją komunikuje. Im jest starsze, tym więcej poznaje sposobów na komunikację, może np. pokazać coś rączką. Potem zaczyna używać pierwszych słów. Jednak długo podstawowym sposobem na poinformowanie opiekunów, że coś jest nie tak, pozostaje płacz.

Bunt dwulatka? Dlaczego dziecko starsze nadal płacze?

Pamiętam, jak przestraszyłam się kiedyś jednej dwulatki. To znaczy, oczywiście nie dosłownie ;) Wystraszyło mnie jej zachowanie. Dziewczątko pod byle pretekstem wybuchało tak dramatycznym płaczem, jakby działa jej się jakaś straszna krzywda. Ja byłam wówczas w ciąży i pomyślałam sobie, że chyba nie jestem emocjonalnie gotowa na bycie matką dziecka, które wpada w głęboką rozpacz, bo dostało nie ten kawałek ciasta, który chciało.

Dlaczego dwulatek tak bardzo płacze? Choć mój synek jeszcze nie ma dwóch lat, myślę, że znam już odpowiedź na to pytanie. Otóż, ten płaczący dwulatek ma w sobie jeszcze sporo z tego noworodka, który znał tylko jedną formę komunikowania się. Choć jest już starszy, choć potrafi już powiedzieć i pokazać, o co mu chodzi, nadal jest przecież tym samym dzieckiem, które przez większość swojego króciutkiego jeszcze życia ogłaszało swoje potrzeby głośnym płaczem. Jest do tego przyzwyczajony. Jeszcze nie nauczył się, że ta komunikacja może wyglądać inaczej. Dopiero się tego uczy, a zadaniem jego rodziców jest mu w tym pomóc.

Czy dziecko powinno się wypłakać?

Pisałam o tym już raz, pisali o tym inni, ale myślę, że jest to kolejna rzecz, która wymaga częstego podkreślania.

Kiedy Twoje dziecko płacze, weź je na ręce i przytul. Proste jak nie wiem co.

Czy rozpuszczę w ten sposób dziecko? Nie. Noworodka, niemowlęcia nie da się rozpuścić. Mówiąc, że dziecko jest rozpuszczone zakładasz, że ma ono jakąś świadomą postawę życiową i przemyślane reakcje, za sprawą których manipuluje otoczeniem. Tymczasem mowa tu o dziecku, które jeszcze nie wie nawet, że może wstrzymać się z oddaniem moczu do chwili, kiedy będzie siedzieć bezpiecznie na nocniku.

Dziecko płacze nie dlatego, że jest złośliwe i chce Cię dręczyć, zmuszając do ciągłego biegania do łóżeczka. Ono płacze, bo jest przerażone. Obudziło się, a obok nie ma mamy. Nie wie, gdzie jesteś. Jeszcze nie myśli na tyle abstrakcyjnie, by założyć, że na pewno jesteś w pokoju obok. Nie wie nawet, czy jeszcze Cię kiedyś zobaczy. 

Dziecko pozostawione samo sobie, żeby się wypłakało, w końcu zaśnie. Z wyczerpania. Wyobrażasz sobie, jakie to uczucie, tak bardzo zmęczyć się płaczem, by mimo przerażenia zasnąć? Dlaczego ludzie pozwalają na to, by ich maleńkie dzieci doświadczały czegoś takiego?

Metoda usypiania dziecka poprzez pozostawienie go samego, by się wypłakało, jest metodą "skuteczną". Dziecko po pewnym czasie przestaje płakać. Uczy się, że to nic nie daje, że i tak nikt nie przyjdzie go uratować. Jest zdane samo na siebie. A płacz męczy, od płaczu zdziera się gardełko. Dziecko leży więc w milczeniu i w przerażeniu, aż w końcu zasypia. Za ścianą jego mama śpi spokojnie, zadowolona, że tak świetnie wychowała dziecko...

A pod tym linkiem przeczytasz, jakie skutki dla mózgu dziecka powoduje ta metoda: https://www.ofeminin.pl/dziecko/mam-dziecko/pozwalanie-dziecku-na-wyplakiwanie-sie-niesie-negatywne-skutki-dla-jego-mozgu/

Moje dziecko płacze, czy jestem złą matką?

Spokojnie. Nie jesteś. Czasem niewiele możemy poradzić na płacz naszej pociechy. Bywa tak, że ciężko odgadnąć przyczynę, a dziecko nie powie nam przecież, o co chodzi. Nawiasem mówiąc, uważam, że co najmniej połowa znajomych mi dzieci wcale nie miała żadnej kolki, po prostu płakały z niewyjaśnionych przyczyn, a kolka była łatwym wytłumaczeniem ;) Ale mogę nie mieć racji.

Najważniejsze i najlepsze, co możesz zrobić, to być blisko i okazać dziecku swoją miłość. Nawet jeśli nie od razu ukoisz ból brzuszka lub wyrzynających się zębów, dziecko uczy się, że może na Ciebie liczyć i że jesteś przy nim, gdy Ciebie potrzebuje. 

Pamiętaj, że ten czas, kiedy dziecko jest malutkie i tak bardzo potrzebuje Twojej bliskości, nie będzie trwał wiecznie. Kiedyś będzie nastolatkiem i może się zdarzyć, że tulenie się do mamy to będzie dla niego obciach ;) Lepiej wytul je teraz porządnie za wszystkie czasy!

Książki dzieciństwa.

Skończył się kwiecień, a u mnie nie pojawił się w tym czasie żaden wpis książkowy. Mam nadzieję, że mi to wybaczycie - w końcu ukazały się w kwietniu aż dwa obszerne teksty o filmach! Dziś natomiast nadrabiam zaległości, a zarazem - wracam pamięcią do pięknych, beztroskich czasów, kiedy książki i baśnie kształtowały moją wizję świata.

Inspiracją do tego tekstu był cykl wpisów gościnnych na blogu Rudym spojrzeniem - Książka z dzieciństwa. Różni blogerzy opisują w nim książki, które wywarły największy wpływ na ich dzieciństwo. Może kiedyś doczekam chwili, kiedy i mnie ktoś poprosi o napisanie wpisu gościnnego :) Póki co, odpowiedź na pytanie o najważniejszą książkę mojego dzieciństwa znajdzie się tutaj.

Kiedy zaczęłam się zastanawiać nad tą odpowiedzią, szybko dotarło do mnie, że nie będę umiała wybrać jednej książki. Było ich tak wiele, tak bardzo mnie ukształtowały, z tak różnych powodów zasługują na wzmiankę... Rozsiądźcie się wygodnie, szykuje się kolejny długi tekst :)

1. Ta pierwsza książka - "Bajeczki z obrazkami", Wladimir Sutiejew. 

Książka, którą moja siostra "czytała" mi z pamięci, kiedy byłyśmy bardzo, bardzo malutkie :) Przecudnie ilustrowana i niezwykle mądra. Ogromnie wpłynęła na moją wyobraźnię i sposób postrzegania świata. Dowiedziałam się z niej między innymi, jak narysować domek i kotka, jakimi barwami pokolorować koguta, do czego może się przydać łupina od orzecha, a do czego tyczka-pomocniczka, a także, jak bardzo grzyb może urosnąć na deszczu. "Bajeczki z obrazkami" są również pełne pozytywnych, budujących historii o przyjaźni i wzajemnym wspieraniu się w mniejszych lub większych kłopotach. Nie wyobrażam sobie dzieciństwa bez tej książki.

2. Książki o dziewczętach i dla dziewcząt.

Takich książek było w moim dzieciństwie dużo, ale dwie z nich miały zdecydowanie największe znaczenie - "Ania z Zielonego Wzgórza" Lucy Maud Montgomery oraz "Mała księżniczka" Frances Hodgson Burnett.

Seria o Ani to jedna z dwóch najukochańszych książkowych serii mojego życia (drugą jest oczywiście Jeżycjada, o której nieraz już wspominałam). Trudno opisać słowami, jak duży ślad odcisnęły na moim życiu właśnie te książki. Za każdym razem, kiedy do nich wracałam, odnajdowałam w nich nowe wartości, nowe wzruszenia i nowe radości. Przez wiele lat pokazywały mi, jak wielką wartością jest wyobraźnia, kreatywność, otwarty umysł. A jednocześnie - jak czasem te cechy potrafią utrudnić życie i odnalezienie się w rzeczywistości.

Gdy sięgam pamięcią do mojego dzieciństwa, myślę sobie, że największą lekcją, jaką wówczas wyniosłam z lektury "Ani z Zielonego Wzgórza" było odkrycie, że ten Gilbert wcale nie jest zły. W baśniach i książkach dla dzieci, które czytałam wcześniej, sympatie i antypatie były określone zazwyczaj już na samym początku. Przyjaciel był przyjacielem, wróg wrogiem i to się raczej nie zmieniało. Tymczasem tutaj chłopiec, którego Ania przez lata nie lubiła, okazuje się prawdziwym przyjacielem, a w późniejszych latach tym jedynym i ukochanym mężczyzną. To było dla mnie coś nowego i odkrywczego.

"Mała księżniczka" (którą najpierw poznałam dzięki japońskiej kreskówce, a potem dopiero sięgnęłam po książkę) również niosła ze sobą tę wspaniałą wiadomość, że dzięki wyobraźni możesz być, kim chcesz. Sara stała się dla mnie ogromnie ważną postacią, bo widziałam w niej wiele cech podobnych do moich własnych (opowiadanie bajek!), a wielu innych mogłam się od niej nauczyć. Jedną ze scen, które zrobiły na mnie największe wrażenie, była ta, w której wygłodniała Sara dzieli się świeżo zakupionymi bułeczkami z napotkaną małą żebraczką. To wrażenie zostało mi chyba na całe życie - ta świadomość, myśl, że kiedy cierpisz, kiedy coś Ci dolega, w pobliżu może być ktoś, kto cierpi jeszcze bardziej i komu mimo wszystko możesz pomóc.

Jest jeszcze jedna dziewczynka, o której muszę tu wspomnieć, zdecydowanie mniej znana niż dwie wcześniej wymienione bohaterki - "Marysia z II klasy" Zofii Jasnoty. Książka kupiona przez moich rodziców chyba dlatego, że Marysia na ilustracjach uderzająco przypominała wówczas moją siostrę :) Jest to zdecydowanie literatura o charakterze dydaktycznym, ma uczyć i wychowywać w duchu wiary katolickiej. Jest przy tym dobrze i przystępnie napisana - sposób prowadzenia narracji i dialogów kojarzył mi się trochę z Musierowicz, choć bez jej poczucia humoru. Książki o Marysi są również wartościowym źródłem informacji o innych ciekawych lekturach - to z nich dowiedziałam się m.in. o "Słoneczku" Marii Buyno-Arctowej, o "Polyannie" i o "Niewidzialnej ręce".

3. Baśnie z dzieciństwa.

Było ich całe mnóstwo, ale te najważniejsze to "Piotruś Pan" oraz baśnie Andersena, w szczególności "Królowa Śniegu" oraz "Calineczka" (a także "Mała Syrenka", choć muszę przyznać, że to raczej disneyowska wersja tej baśni zdobyła moje serce).

We wspomnianych baśniach Andersena widzę zresztą dużo podobieństw, z pewnością dlatego, że każda z nich jest w jakimś stopniu odzwierciedleniem życia autora. W każdej z nich pojawia się silna postać kobieca, która ma wielkie marzenie (lub jak Calineczka po prostu chce przetrwać) i niespodziewanie dla samej siebie wyrusza w długą i niebezpieczną podróż, by je spełnić. Na swojej drodze spotyka osoby pozornie życzliwe i pomocne, które jednak mają własne ukryte intencje i starają się ją zatrzymać. Spotyka też osoby szczerze pomocne. Ostatecznie, po wielu perypetiach osiąga wymarzony cel. Myślę, że te postaci bardzo wpłynęły na kształtowanie mojego charakteru i w jakimś stopniu dzięki nim jestem osobą gotową dążyć do celu pomimo niepowodzeń. 

"Piotruś Pan" natomiast, baśń napisana przez Jamesa Matthew Barriego, to dla mnie po prostu ideał baśni z dzieciństwa. Jest w niej wszystko, co najpiękniejsze: cudowne przygody, przepiękne miejsca, magiczna kraina, czary, wróżki, syreny... Już sam punkt wyjścia - baśniowe istoty odwiedzające dzieci nocą i zabierające je do zaczarowanej krainy - niesamowicie wpłynął na moją dziecięcą wyobraźnię. Rzecz jasna, marzyłam o podobnej przygodzie, wyobrażałam ją sobie, te wizje pojawiały się w moich zabawach i w bajkach, które wymyślałam.

4. Książki, które uczą i bawią.

Wierzcie lub nie, ale to jeden z najcudowniejszych punktów mojego dzieciństwa. Nasi rodzice bardzo dbali o to, żebyśmy z siostrą miały dostęp do wartościowych książek edukacyjnych. Na naszej półce z książkami było całe mnóstwo pozycji takich jak "Księga pytań i odpowiedzi", "Encyklopedia dla najmłodszych", "Atlas dla najmłodszych". To po prostu niesamowite, ile dowiedziałam się dzięki takim książkom! Muszę oczywiście przyznać, że kochałam je głównie ze względu na piękne i nieraz bardzo realistyczne ilustracje, jednak ich treść również była dla mnie bardzo ważna, a wiedza zdobyta dzięki nim przydaje mi się nieraz do tej pory. Jest dla mnie pewne i oczywiste, że mój synek również będzie miał możliwość poznawania świata dzięki takim wartościowym lekturom :)

Poniżej przedstawiam Wam kilka tych najukochańszych:

"Poznaję świat"

"Świat i człowiek", "Świat wokół nas"

"LAROUSSE. Encyklopedia dla dzieci"

I co z tego, że nie było w nich przygód ani bajek? Ja sama wymyślałam przygody i bajki! :)

5. Książka, która łączy w sobie wiele innych - "Podajmy sobie ręce".

Zdaje się, że to był podręcznik szkolny, natomiast ja nigdy się z niego nie uczyłam. Czytałam go w domu jak jedną z wielu książek z bajkami. 

Książka zawiera mnóstwo opowiadań oraz fragmentów innych książek. Dzięki niej po raz pierwszy zetknęłam się m.in. z Pippi Langstrumpf (a raczej z Fizią Pończoszanką, bo tak się w tej wersji nazywała) oraz z bohaterami książki "Dziki koń spod kaflowego pieca", dzięki niej poznałam opowiadanie o niewidzialnej dziewczynce z serii o Muminkach. Oraz wiele, wiele innych. W tej książce pojawia się też opowiadanie o kotach, które do tej pory jest dla mnie jedną z najpiękniejszych historii o miłości.

Poza niewątpliwymi walorami treści, książka ma również przepiękne ilustracje. Nie da się ukryć, że ilustracje zawsze miały dla mnie duże znaczenie.

6. Ta ulubiona - "W pustyni i w puszczy", Henryk Sienkiewicz.

Poznałam tę książkę wcześniej niż moi rówieśnicy. Kiedy ją przeczytałam, nawet nie chodziłam jeszcze do szkoły. Mimo iż wiekowo (i nie tylko wiekowo) bliższa była mi postać Nel, z jakichś powodów po lekturze tej książki najbardziej pragnęłam być Stasiem, przeżywać przygody i troszczyć się o swoją małą przyjaciółkę.

Przez lata odpowiedzią na pytanie, jaka jest moja ulubiona książka, było właśnie "W pustyni i w puszczy".

7. Komiks.

Szczerze mówiąc, to był pierwszy punkt, który przyszedł mi do głowy. Choć zawsze byłam molem książkowym, komiksy przeczytane w dzieciństwie miały na mnie bardzo duży wpływ, może nawet większy niż książki. W szczególności były to trzy komiksy, a każdy z nich krańcowo różny. Jeden z nich to piękny komiks o błogosławionej Laurze Vicuna - oczywiście chciałam być taka, jak ona ;) Drugi to komiks, a w zasadzie cała seria o Barbie. Śmiejcie się, ale nauczyłam się z niego wielu mądrych rzeczy, między innymi właściwego podejścia do osób niepełnosprawnych - to była lekcja na całe życie! Poza tym, wierzcie lub nie, ale moja suknia ślubna była wzorowana na jednej z sukni Barbie :)

Tym najważniejszym natomiast był komiks zatytułowany "Ponad krainą cieni", czyli piąty zeszyt z ukochanej przeze mnie serii o Thorgalu. Przepiękna opowieść o miłości silniejszej niż śmierć i skłaniającej do ogromnych poświęceń. Miałam zaledwie 4 lata, kiedy trafiłam po raz pierwszy na ten komiks, i być może dlatego zrobił na mnie aż tak wielkie wrażenie.

"Ponad krainą cieni" uwrażliwiło mnie na piękno przyrody (rysunki są po prostu oszałamiająco piękne!), wpłynęło na moje późniejsze zainteresowanie mitologią oraz tematyką cofania się w czasie. Przede wszystkim ukształtowało we mnie fascynację historiami o dalekich i niebezpiecznych podróżach, a także wspomniany wcześniej wzorzec silnej kobiecej postaci, uparcie dążącej do celu i zdolnej do wielkich poświęceń w imię miłości.

Hm, zatem bohaterkami mojego dzieciństwa były takie postaci jak heroiczna Shaniah z komiksu o Thorgalu, jeszcze bardziej heroiczna Laura Vicuna, Mała Syrena, a także m.in. Wanda, co nie chciała Niemca oraz wiele innych dzielnych, skorych do poświęceń kobiet. Czy ja miałam jakiekolwiek szanse, by wyrosnąć na normalną osobę? ;)

A tak bardziej przyziemnie - spójrzcie na sukienkę Shaniah. Czy ja już Wam kiedyś wspominałam, że mam w szafie jedenaście czerwonych sukienek?

Było jeszcze wiele innych książek...

"Dzieci z Bullerbyn" Astrid Lindgren. "Alicja w Krainie Czarów" Lewisa Carrolla. "Szatan z siódmej klasy" Kornela Makuszyńskiego. Cała seria o Leśnym Ludku napisana i zilustrowana przez Tony'ego Wolfa. "Czarnoksiężnik z krainy Oz" L. Franka Bauma. Seria o Tomku Wilmowskim autorstwa Alfreda Szklarskiego. Mnóstwo małych książeczek z serii "Poczytaj mi mamo". Zbiory legend polskich, a także legend z całego świata, m.in. polinezyjskich. Niewspomniane przeze mnie wcześniej, ale bardzo ważne dla mnie, różne egzemplarze Biblii dla dzieci.

Moje dzieciństwo bez książek byłoby z pewnością o wiele mniej bogate. Dzięki nim poznałam mnóstwo cudownych historii, nauczyłam się wielu przydatnych rzeczy, dzięki nim kształtowała się moja wyobraźnia i zdolność tworzenia własnych historii. Myślę, że w życiu każdego dziecka powinno znaleźć się miejsce na wiele pięknych książek :)